چرا عکاسان حرفه میانه خوبی با لنز های واید ندارند ؟ آیا استفاده از لنز های واید برای عکاسی واقعا بد هستند ؟
چه چیز باعث شده که لنز های واید از دایره توجه عکاسان خارج شود ؟
حتما از گوشه کنار دنیای عکاسی شنیده اید که لنز های واید در تجهیزات یک عکاس حرفه ای ، از محبوبیت کمتری برخوردارند . در واقع یک عکاس خوب کمتر به سراغ لنز واید میرود .همیشه این موضوع در عکاسی مورد توجه است که لنز های واید در عکاسی پرتره بازده خوبی ندارد.
عموما لنز‌هایی برای عکاسی پرتره مورد استقبال قرار میگیرند که فاصله کانونی بیشتر از ۵۰ میلی‌ متر را دارا باشند . یکی از عواملی که باعث شده لنز های واید مورد کم لطفی قرار بگیرند ایجاد اعواج در تصاویر است .  هر چند این اعوجاج در همه سوژه‌ها، کمی عادی و طبیعی به نظر می رسد ولی چشم انسان سریع تر از آنچه که فکر می کنید این مزاحم ها را میبینند و تشخیص می دهند . اعوجاج معمولا چهره یا اندام سوژه انسانی پرتره را از فرم خارج می کند و گاهی اوقات هم تصویری نازیبا از فرد را به ثبت می رساند .
این را بدانید که در این مقاله روی بد بودن این لنز تمرکز نمی شود ؛ در واقع پس از مطالعه این مقاله یاد خواهید گرفت که عوارض استفاده از این لنز را برای سلامت عکس هایتان به حداقل برسانید و مجبور به حذف این لنز از دنیای عکاسی تان نشوید . اگر روراست باشیم ، باید اعتراف کنیم تنوع و خلاقیت ناشی از استفاده از این لنز ، اجتناب ناپذیر است به شرطی که طبق اصول از آن استفاده کنید .
آشنایی با لنز های واید
همانطور که گفتیم استفاده از لنز های واید در عکاسی پرتره توصیه می شود اما قبل از آن بهتر است سرکی به مفهوم “عکاسی پرتره” بکشیم .
عکاسی پرتره چیست ؟
البته سوال اصلی اینجاست که چه عکس هایی در زمره عکس های پرتره قرار میگیرند ؟ مفهومی که از عکاسی پرتره بین عکاسان جا افتاده این است که  به عکس‌های صورت ، چهره و نیم‌تنه بالای اشخاص ، عکاسی پرتره میگویند ، اما عملا به هر عکسی یا  نقاشی که روی یک شخص متمرکز باشد عکاسی پرتره اتلاق می شود . در واقع منظورمان این است که پرتره، صرفاً مربوط به صورت و چهره یک شخص نیست و می‌تواند تصویری از اندام کامل یک انسان را نیز شامل شود . اینکه لنز‌های واید در عکس‌هایی که پرتره‌های بسته از صورت و چهره هستند بیشتر اعوجاج ایجاد می‌کنند یک تاثیر عادی و قابل پیشبینی است و طبیعتا تأثیر آن‌ها بیشتر به چشم خواهد آمد .ایرادات لنز های وایدآتلیه نوزاد در عکاسی نوزاد
از این جمله چه تفسیری دارید ؟ : لنز‌های واید، عکس‌های پرتره کج و معوج تحویل شما میدهند.
این تعریف دقیقا نقطه عطف این ماجراست . به طور کلی تعریف لنز‌های واید این است که  می‌توانند فضای بیشتری از صحنه مقابل دوربین را در داخل یک عکس جای دهند . این زاویه دید وسیع تر می‌تواند نمای بزرگ‌تری نسبت به آنچه که لنز‌های تله‌فوتو ثبت می‌کنند را به نمایش بگذارد و طبیعتاً تصویری نهایی نزدیک‌تر به زاویه دید چشم عکاس شباهت بیشتری دارد .

نکته مهم دیگر اینکه ابعاد تصویر، در عکس‌هایی که با لنز‌ واید ثبت می‌شوند بیشتر مشخص است. چراکه هرچقدر سوژه‌ها به دوربین نزدیک‌تر باشد، به شکل حیرت انگیزی  بزرگ‌تر ثبت می‌شوند و به طبع آن ، اجسام دورتر از لنز نیز اغلب اوقات کوچک‌تر از آنچه که واقعاً هستند ثبت می شوند . این دقیقاً همان رفتاری است که چشم انسان با سوژه‌های مختلف می‌کند.

علاوه بر این  لنز‌های واید، رفتار مختلفی درباره عمق میدان از خود بروز می‌دهند. البته از قبل می‌دانیم که یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تاثیر گذار بر عمق میدان، حداکثر گشودگی دهانه دیافراگم و بزرگی سایز سنسور دوربین است، اما بهتر است بدانید لنز‌های واید به شدت بر محدوده عمق میدان تاثیر گذارند و آن را شدیدا کاهش می‌دهند. به زبان ساده وقتی از یک لنز واید برای عکاسی استفاده می‌کنیم، حتی اگر از دیافراگم‌های بازتر همچون f/2.8 هم استفاده کنیم، باز هم عمق میدان به حدی زیاد می‌شود که عملاً کل بکگراند به وضوح در تصویر مشخص هستند.
این را بدانید که نمی‌توانیم لنز وایدی را پیدا کنیم که در زوایای باز، بتواند در بکگراند سوژه بوکه ایجاد کند.
احتمالا یکی از کلیدی ترین دلایلی که عکاسان حرفه‌ای از لنز های تله‌فوتو برای عکاسی پرتره استفاده می‌کنند، نه مشکل اعوجاج، بلکه همین چالش تار شدن پس زمینه عکس‌ها است . زیرا فقط به این ترفند می‌توانند تمرکز بیشتری را بر روی سوژه اعمال کنند و چشم بیننده را ناخودآگاه، به جایگاه س.ژه هدایت کنند .
تا اینجای ماجرا فهمیدیم که لنز‌های واید باعث وضوح بیشتر بکگراند می‌شوند، باین مشکل قابل چشم پوشی است نا زیبایی عکس های پرتره ثبت شده توسط لنز های واید را نمیتوان نادیده گرفت . به دنبال راه حلی در این زمینه نباشید ، در هر حال تصاویر زیبایی نخواهید گرفت .
    با این تفاسیر چرا برخی عکاسان باز هم ازاین لنز دست برنمیدارند ؟
نکات مهم برای استفاده از لنز های واید
چرا لنز های واید ، تصاویر زشتی ثبت می کنند ؟
فقط یکبار عکاسی با لنز‌های واید سینمایی کافیست تا کلا دیدگاهتان درباره آنچه که اعوجاج یا Distortion می‌نامیم دگرگون شود . در واقع اعوجاجی که باعث می‌شود تا اغلب عکاسان از عکاسی با لنز‌های واید گریزان باشند ، اعوجاج دایره‌ای ایجاد شده در کناره‌های تصویر است که به اعوجاج شعاعی بالشتکی معروف است . کار این اعوجاج تنها دور کردن یا نزدیک کردن سوژه به تصویر نیست بلکه در حاشیه ها نوعی انحنا ایجاد می کند  که در اکثر موارد از یک الگوی خاص هم پیروی نمی‌کند و عموما درباره هر لنز، شکل و تأثیرش منحصر بفرد است .
برای درک این نوع انحنا از یک تصویرسازی استفاده می‌کنیم.
فرض کنید در حال عکاسی از یک دیوار هستید .
در این مثال از یک لنز ۵۰mm نصب شده روی یک دوربین فول‌فریم استفاده میکنیم و به جای اینکه روبروی آن بایستیم، در آخر دیوار ایستاده‌ایم و دوربین را رو به سمت انتهای دیگر گرفتیم. به این صورت ، بلندای دیوار، در نزدیکی دوربین، از سمت دیگر بلندتر به نظر می‌رسد. یعنی در داخل تصویر این‌طور به نظر می‌رسد که ارتفاع دیوار در نزدیکی ما بلندتر از فاصله دورتر است.
اگر در همین حال از یک لنز واید بدون اعوجاج و با کیفیت کمک بگیریم ، تصویری نهایی شبیه به تصویر شماره ۲ است . با آنکه واید بودن لنز باعث بزرگنمایی سوژه (در نزدیکی ما) می‌شود، اما باز هم خطوط را به صورت صاف و مستقیم مشاهده می کنیم . این در حالی است که در لنز‌های دارای اعوجاج شعاعی ، علاوه بر بزرگنمایی بیش از حد سوژه‌های نزدیک و دور، یک انحنای نچندان دلچسب نیز در تصویر می‌بینیم که خطوط صاف حاشیه را به شدت منحنی کرده
استفاده از لنز های واید
البته منظور ما این نیست که لنز‌های واید همگی مشکل اعوجاج دارند. مشکل اعوجاج حتی در لنز‌های تله‌فوتو و لنز های بلند‌تر هم وجود دارند . ولی چون مقدار آن بسیار کم است؛ متوجه آن نمی شویم .
سوالی که مطرح می شود این است که لنز واید با عملکرد مناسب وجود ندارد ؟ برای این که لنز واید بدون اعواج باشد ، عدسی‌هایی نیاز است که بسیار پیشرفته و گران‌قیمتی اند.این عدسی ها باید در ساختار لنز وجود داشته باشند تا اعوجاج کمتر خودنمایی کنند . این مورد ، از مهم‌ترین دلایل برای خرید لنز‌های واید گران‌قیمت است که اغلب عکاسان تمایلی به آن نشان نمی دهند.
البته بسیاری از عکاسان حرفه‌ای لنز های سینمایی را به جای لنز‌های واید عمومی عکاسی استفاده می‌کنند تا اعوجاج را در عکس‌هایشان کاهش دهند . عکاسی با لنز هایی که اعواجشان ناچیز است به شما این امکان را می دهد که با تغییر زاویه دید و کادربندی های مختلف و غیر عادیبدون آنکه فکرتان مشغول انحنا ها باشد ، از عکاسی لذت ببرید .
اگر نتوانیم لنز های گران قیمت سینمایی را تهیه کنیم ، تکلیف چیست ؟
این لنز ها بخاطر کارکرد بی نقصشان قیمت های سرسام آوری دارند . مسلما هرچقدر لنز‌های واید با کیفیت تری بخریم، عکس های واید بی نقص تری خواهیم داشت . اما اگر رابط خرید این لنز های گران قیمت را ندارید که اعواج تصاویرتان را تا حد ممکن کاهش دهید . در این بین دو نکته را بای مد نظر داشته باشید : اول ترکیب بندی
۱-سوژه‌های اصلی را دور از حاشیه های تصویر بگنجانید
همانطور که تذکر دادیم ، اعوجاج لنز‌های واید در حاشیه های تصویر بیشتر از قسمت های میانی دیده می‌شوند. اگر از سوژه اصلی شما سوژه انسانی  است، بهتر است آن را از حاشیه های کادر عکاسی دور قرار دهید .اگر این کار را انجام ندهید، صورت یا بدن سوژه در حاشیه ها کشیده می‌شوند و این کشیدگی غیر معمول ، اغلب اوقات جلوه بسیار زشتی به عکس می‌دهند. در تصاویر پرتره که این روز‌ها در مناظر طبیعی و چشم‌انداز‌های بکر عکس‌برداری می‌شوند، اغلب شاهد مرکزیت سوژه ها هستیم . به این ترتیب، کشیدگی حاشیه های تصویر تنها روی بکگراند اعمال می‌شود و بیننده به ندرت ممکن است آن را کشف کند .
۲-اعوجاج را به صورت نرم‌افزاری برطرف کنید
بعضی  دوربین‌های حرفه ای قابلیت رفع اعواج به صورت نرم افزاری را داخل خود دارند  را دارند ،یعنی این دوربین ها می توانند اعوجاج حاصل از لنز‌های مخصوص خودشان را رفع کنند. از آنجا که عملکرد لنز‌های واید به دلیل ساختار اپتیکی مشابهی که دارند، قابل پیش‌بینی و اندازه‌گیری است، نرم‌افزار موجود در خود دوربین قطعا اعواج خنثی کند.
علاوه بر این نرم‌افزارهای پیشرفته ادیتور عکس مانند فتوشاپ (نسخه‌های جدید) امکانات رضاین بخشی برای برطرف کردن مشکلات ناشی از لنز مانند اعوجاج و … دارند . این آپشن خصوصاً زمانی که از فرمت خام ادوبی استفاده کنید ، بسیار قوی تر عمل می‌کند . حتی گاها اعواج را کامل رفع و رجوع می کند .
۳-از دوربین‌های حرفه ای با رزولوشن بالا استفاده کنید
نه به این خاطر که در این دوربین‌ها اعوجاج کمتر دیده می‌شود ، بلکه برای اینکه بتوانید بعداً کناره‌های تصویر را کراپ کنید و همچنان تصویری با کیفیت و رزولوشن بالا در اختیار داشته باشید.
قطعا وقتی با دوربین‌های قدرتمندی مانند Nikon Z7 یا Sony a7R III عکاسی می‌کنید، همیشه تصویری با کیفیت و رزولوشن بالاتر از ۳۰ مگاپیکسل داشته باشید که برای چاپ در سایز های بزرگ کاملاً مناسب و کافی هستند. البته باز هم حواستان باشد سوژه اصلی در حاشیه نباشد .

منبع:

عکاسی